Tüm dünyadan gelen kardinaller 7 Mayıs Çarşamba dualar eşliğinde 16.30'da Sistine Şapeli'ne kapanacak ve 1,4 milyar katoliğe ruhani liderlik edecek yeni papayı seçmek için ilk oyları kullanacak.
Latince "anahtarla kilitli" anlamına gelen "konklav" (cum clave) süresince seçici kardinallerin dış dünyayla ilişkisi kesilecek.
Vatikan'daki Santa Marta Konuk Evi'nde konaklayacak olan kardinallerin cep telefonu ve akıllı saat gibi cihazlar kullanması, televizyon, radyo, gazete takip etmesi yasak.
Vatikan basın ofisi, seçim süresince Vatikan Şehir Devleti topraklarında bulunan mobil telekomünikasyon sinyal iletim sistemlerinin devre dışı bırakılacağını duyurdu.
Ancak papa seçimi için kalabalıkların toplanması beklenen San Pietro Meydanı'nın bu uygulamanın dışında tutulacağı açıklandı.
Şapelde ve misafirhanede, olası sızıntıları önlemek için gizli mikrofon gibi aygıt taraması da yapıldı.
Kardinallerin kalacağı konuk evinde görevli personel de geçen 5 Mayıs'ta yapılan bir törenle gizlilik yemini etti. Personelin seçim süresince aileleriyle dahi iletişime geçmesine izin verilmeyecek, kardinallerle iletişimleri de gerekli haller dışında büyük ölçüde kısıtlanacak.
Hem seçim sürecinin gizli kalması hem de seçime katılan kardinallerin dışarıdan etkilenmesini önlemeyi amaçlayan gizlilik yasağını delenler, kiliseden aforoz edilme cezasıyla karşı karşıya kalacak.
Nasıl oy veriyorlar
Papa seçimine konklav denilmesinin nedeni kardinallerin gerçekten anahtarla seçimin yapıldığı mekana kilitlenmesi.
Sistine Şapeli'nde bütün kardinaller yerlerini aldıktan ve yemin ettikten sonra tören yöneticisi "herkes dışarı" (extra omnes) anonsu yapıyor ve şapelin kapıları kilitleniyor.
Bu aşamadan sonra, üzerinde Latince "Yüce Papa olarak seçiyorum" (Eligo in Summum Ponteficem) yazılı oy pusulaları kardinallere dağıtılıyor ve her biri buraya bir isim yazıyor. Kardinaller oy pusulalarını katlayarak sunaktaki sandığa götürüyor ve Latince bir yeminle oy sandığına atıyor.
Ardından seçim denetçisi olarak görevli üç kardinal oyları karıştırdıktan sonra açmaya başlıyor. İlk iki sayım görevlisi kardinal pusuladaki isme baktıktan sonra üçüncüsü ismi yüksek sesle okuyor. Oylar kayda geçirildikten sonra pusulalar delinerek kırmızı bir iple birbirine bağlanıyor.
Bu oy pusulaları, diğer belgelerle birlikte özel olarak kurulan sobada yakılıyor.
İlk gün yalnızca bir oylama yapılması, ardından her gün sabah ve akşam ikişer olmak üzere 4 oylamaya geçilmesi planlanıyor. 13 oylama sonucunda hala bir papa seçilememişse bir gün ara verilmesi, ardından da yedişer oylamalı 3 tur yapılması öngörülüyor. Bu süreç de sonuçsuz kalırsa son turda en fazla oyu alan iki isim arasında oylama yapılıyor, ancak üçte iki oy çokluğu şartı sabit kalıyor.
Son yüzyılda yapılan konklavların süresi oldukça kısa. En uzunu 5 gün ve 14 oylamayla biten 1922 seçimi, en kısası ise 3 oylamada biren 1939 seçimi. 2013'teki seçimde Papa Francesco 5. oylamada galip gelmişti.
Sayım sonucu 3'te 2 oy çokluğuna ulaşılamazsa kağıtlar, siyah duman çıkaracak yardımcı maddelerle birlikte yakılıyor. Papa seçimi için gerekli oy çokluğuna ulaşılması ve seçimi kazanan ismin bu görevi kabul etmesi halinde ise soba sistemine beyaz duman çıkaracak maddeler (potasyum klorat, laktoz ve reçine) ekleniyor.
Konklav için Sistine Şapeli'nin çatısına yerleştirilen bacadan beyaz duman çıkmasıyla, San Pietro Meydanı'nda ve ekranları başında seçimi takip edenlere, Katolik Kilisesi'nin yeni bir papaya sahip olduğu mesajı verilmiş oluyor.
Bu andan, yeni papanın kimliğinin öğrenilmesine kadar ise bir saate yakın bir süre daha beklemek gerekiyor.
Bu sürede dualar, kardinallerin yeni papaya bağlılık yemini ve yeni papanın giydirilmesi ritüelleri yapılıyor.
Ve sonunda San Pietro Bazilikası'nın balkonundan (kutsama locası) "Habemus papam" (papamız var) anonsuyla yeni papanın kim olduğu ve bu görev için seçtiği isim açıklanıyor.
En bilinmez konklav
Bugün başlayacak konklav, seçici kardinal sayısının rekor seviyede yüksek olması, dünyanın farklı yerlerinden gelmeleri ve birbirlerini tanımamaları gibi sebeplerle Vatikan uzmanları tarafından "en öngörülemez papa seçimi" diye niteleniyor.
Katolik Kilisesi'nin "prensleri" de denilen kardinal sayısı halen 252, ancak bunların 117'si 80 yaş üstünde oldukları için seçime katılamıyor.
Konklava katılma hakkına sahip kardinal sayısı 135 ile rekor seviyede yüksek, fakat bunlardan ikisi sağlık sorunları nedeniyle bu konklava katılamıyor, biri de 2020'de oy kullanma hakkından feragat etmişti.
Seçimden bir papa çıkması için üçte ikilik oy çokluğu, yani 133 oydan en az 89'unu almak gerekiyor.
Seçici kardinallerin yaş ortalaması 72, en genci ise 45 yaş ile Ukrayna'dan.
135 seçici kardinalden 108'i Papa Francesco döneminde atanmış isimler.
Amerika kıtasından ilk papa olan Francesco, kiliseyi Avrupa odaklı olmaktan çıkarma girişimleri kapsamında dünyanın daha önce kardinale sahip olmayan bölgelerine de kardinaller atamıştı.
Bu nedenle seçime, Haiti, Güney Sudan, Myanmar, Ruanda gibi 15 ülkeden ilk kez kardinaller katılacak.
2013'teki bir önceki papa seçiminde Avrupalı kardinaller yüzde 52 oranındayken bugün bu oran yüzde 39'a düşmüş durumda.
Asya ve Afrika'dan gelen kardinal sayısı ise 2013'e göre güçlü bir artış gösterdi.
Bugün Asya konklavda yüzde 17, Afrika yüzde 13'lük temsile sahip.
Bu üç kıtayı sırasıyla Güney Amerika ve Kuzey Amerika takip ediyor.
Ülkeler bazında ise seçici kardinal sayısı en yüksek olanı İtalya olmayı sürdürüyor.
17 seçici kardinale sahip İtalya'yı 10 ile ABD ve 7 ile Brezilya takip ediyor.
Tarih boyunca en fazla papa çıkaran ülke de, 266 papanın 200'den fazlasının memleketi olan İtalya.
1978'e kadar 455 yıl boyunca papalar hep İtalya'dan çıktı.
Ancak 1978'de seçilen son İtalyan papa Albino Luciani 33 gün içinde hayatını kaybetti ve İtalyan papa dönemi aynı yıl Polonyalı Karol Wojtyla'nın seçilmesiyle sona erdi.
