Birleşik Tevrat Yahudiliği (UTJ) ittifakının hükümetten ayrılmasıyla İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun koalisyonu ciddi bir krizle karşı karşıya kaldı.
UTJ ittifakını oluşturan Ultra Ortodoks partilerden Degel HaTorah ve Agudat Israel, koalisyondan çekileceklerini bu hafta duyurdu.
Times of Israel’in analizinde, Haredi Şas Partisi’nin de benzer bir adım atmaya hazırlandığı aktarılıyor.
Partilerin istifa kararları, Haredilerin askere alınması tartışması sürerken geldi. İsrail yasalarına göre 18 yaşını geçen herkesin zorunlu askerlik hizmetini yapması gerekirken Haredilerin muaf tutulması yıllardır ülkede tartışılıyordu.
İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran 2024'te Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal dayanağının bulunmadığına ve askerliğe uygun olanların göreve alınması gerektiğine karar vermişti.
Bunun ardından Tel Aviv yönetimi, askere alınmaya uygun yaklaşık 80 bin Haredi erkekten 24 binine celp göndermişti. Bu ay itibarıyla 2025-2026 askerlik yılı için "havuz" olarak tanımlanan grubun geri kalanına emir gönderileceği de kaydedilmişti.
Toplam 120 sandalyeli Meclis’te 11 üyeli Şas Partisi'nin de istifası durumunda hükümet, sınır olan 61 sandalyenin altına düşerek salt çoğunluğunu kaybedecek.
Ancak analizde, bu durumun doğrudan erken seçim anlamına gelmediği belirtiliyor. Netanyahu’nun koalisyonu, Meclis çoğunluğunu kaybetse bile teknik olarak azınlık hükümeti şeklinde devam edebilir.
Ayrıca Meclis’in 27 Temmuz’da üç aylık tatile gireceği, bunun da Netanyahu’ya perde arkasında müzakere yürütmek için zaman kazandıracağı yazılıyor.
İsrail başbakanının yalnızca Haredi partilerin tehdidiyle değil, aynı zamanda radikal sağcı ortaklarının baskısıyla da karşı karşıya olduğuna işaret ediliyor. Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Gazze’de ateşkes anlaşması yapılması durumunda hükümetten çekilme tehdidinde bulunuyor.
Bu durumun, Netanyahu’yu gelecek yıl erken seçime kendi kontrolünde gitme fikrine yaklaştırabileceği yorumu yapılıyor. Analizde, UTJ ve Şas gibi Haredi koalisyon ortaklarının “gerilimi artırırken, işbirliğine de açık kapı bıraktığı” yazılıyor.
Diğer yandan üç hafta sonra başlayacak Bein Hazmanim (Yeşiva Tatili) döneminde, birçok Haredi erkeği resmi olarak yoklama kaçağı durumuna düşebileceği ve gözaltına alınabileceği aktarılıyor.
Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla Haaretz’e konuşan Şas Partili bir yetkili, böyle bir senaryoda büyük protestoların patlak verebileceği uyarısında bulunuyor.
Meclis’in ekimde başlayacak yeni dönemine kadar Haredilerin askere alınmasına dair tarafların uzlaşabileceği bir tasarının çıkmaması halinde, UTJ ve Şas’ın koalisyonu dağıtmak için baskıyı artırabileceği belirtiliyor.
