Kimliklerinin paylaşılmaması şartıyla Reuters’a konuşan 4 diplomat, Tahran yönetiminin ABD’yle görüşmeden önce Avrupa’dan bir heyetle cuma günü Roma’da bir araya gelmeyi teklif ettiğini söyledi.
Kaynaklar, Tahran yönetiminin Avrupa’daki en güçlü üç ülkeyi temsil ettiği için “E3” olarak da adlandırılan Birleşik Krallık, Almanya ve Fransa’ya görüşme teklifi ilettiğini belirtiyor.
Teklifin, 26 Nisan’da ABD’li ve İranlı heyetler arasında Umman’ın başkenti Muskat’ta düzenlenen görüşmenin ardından gönderildiği ifade ediliyor.
Tahran ve Washington, önce 12 Nisan’da Muskat’ta, daha sonra da 19 Nisan'da Roma'da görüşme yapmıştı. Taraflar, müzakerelerde ilerleme kaydedildiğini açıklamıştı.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, bir sonraki görüşmenin 3 Mayıs’ta yapılacağını belirtmişti.
Kaynaklar, Tahran yönetiminin Washington’la anlaşma sağlanamaması durumunda Avrupalı liderlerin nükleer müzakerelerdeki pozisyonunu öğrenmek için harekete geçtiğini söylüyor. Adının paylaşılmaması kaydıyla konuşan İranlı bir yetkili şu ifadeleri kullanıyor:
2015 anlaşmasının tüm taraflarıyla aynı noktada buluşmak önemli. Bu nedenle Amerikalılarla yapılacak bir sonraki görüşmeler öncesinde bu hafta E3 ülkeleriyle bir araya gelmek faydalı olacaktır.
İranlı yetkili, teklife henüz yanıt gelmediğini söylüyor. Diğer yandan görüşmenin Roma’da yapılamaması durumunda Tahran’da gerçekleştirilmesinin teklif edildiği fakat E3 ülkelerinin bunu reddettiği aktarılıyor.
İranlı diplomat, uranyum zenginleştirme kapasitesinin sınırlandırılmasını değerlendirdiklerini ancak süreçte “ABD’ye güvenlerinin zayıf olduğunu” söylüyor. Bu nedenle E3 ülkelerine, bir anlaşmaya hazır olduklarını fakat zamana ihtiyaç duyduklarını iletmek istediklerini belirtiyor.
İran’la Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, Birleşik Krallık ve Fransa’yla Almanya arasında Temmuz 2015'te Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) imzalanmıştı. Uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin denetim altına alındığı anlaşma Ocak 2016’da yürürlüğe girmiş, İran da uluslararası yaptırımlardan kısmen kurtulmuştu.
Ancak ABD Başkanı Donald Trump, 2018’de anlaşmadan tek taraflı çekilerek İran’a yeniden yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran yönetimi, kademeli olarak hem zenginleştirilmiş uranyum stokunu artırmış hem yüksek düzeyde uranyum zenginleştirmeye başlamıştı.
Reuters’ın aktardığına göre ABD, 2015’teki anlaşmayı bozduğu için BMGK’de İran’a karşı yeni yaptırımların uygulanmasını sağlayacak mekanizmayı tek başına harekete geçiremiyor. Dolayısıyla burada E3 devletlerinin desteğine ihtiyacı olacak. Tahran da bu süreçte Avrupalı ülkelerle diplomasi trafiğini yoğunlaştırıyor.
