BBC Türkçe'ye konuşan Alman hükümet kaynakları, bir süre önce basında çıkan "Scholz hükümetinin Türkiye'ye Eurofighter satışını veto ettiği" haberlerinin gerçeği yansıtmadığını söyledi.
Silah ihracatı lisanslarının verilmesinden sorumlu Alman Ekonomi Bakanlığı da veto iddiaları hakkında BBC Türkçe'ye yaptığı açıklamada, savunma ihracatı ile ilgili önemli kararların gelecek ay göreve başlayacak yeni hükümet tarafından alınacağına işaret etti.
23 Şubat seçimlerinin ardından yeni bir hükümetin işbaşına geleceğini hatırlatan bakanlık, mevcut hükümetin geçici olarak görevi sürdürdüğünü, yeni hükümetin önemli savunma projelerine ilişkin muhtemel kararları hakkında beyanda bulunulmayacağını söyledi.
Almanya'da silah ihracatı konusunda kararlar Federal Güvenlik Konseyi tarafından alınıyor.
Kaynaklar yakın dönemde Eurofighter konusunda yeni karar alınan bir konsey toplantısı yapılmadığını, dolayısıyla Eurofighter satışına veto kararı alınmadığını belirtiyor.
Federal Güvenlik Konseyi, başbakan liderliğinde, dışişleri, savunma, içişleri, adalet, maliye ve ekonomi bakanlarının katılımıyla toplanıyor.
Konseyin danışma üyeleri arasında genelkurmay başkanı da bulunuyor.
Konseyin çalışmaları, değerlendirmeleri ve kararları hakkında gizlilik kararı bulunduğu için kamuoyu çoğu zaman hükümetin savunma sanayi ihracatlarına verilen onaylar hakkında ancak satışlar yapıldıktan sonra, hükümetin Federal Meclis'i bilgilendirmesiyle haberdar olabiliyor.
Berlin-Ankara hattında hareketlilik
Geçtiğimiz günlerde basında çıkan "Almanya'nın Eurofighter satışını veto ettiği" haberleri, Berlin-Ankara hattında diplomatik hareketliliğe yol açarken Türkiye iç siyasetinde de tartışmalara neden olmuştu.
Haberde Sosyal Demokratlar (SPD) ve Yeşillerin oluşturduğu mevcut Alman hükümetinin, Türkiye'nin talep ettiği 40 adet Eurofighter Typhoon savaş uçağının satışını, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin görevden uzaklaştırılan başkanı Ekrem İmamoğlu'nun tutuklanması nedeniyle veto ettiği belirtiliyordu.
Haberin ardından Türk makamları, Alman muhataplarından bilgi almaya çalışırken Ekrem İmamoğlu da tutulduğu cezaevinden Almanya'ya çağrı yaptı.
İmamoğlu, sosyal medya hesabında paylaşılan açıklamasında, "Türkiye Erdoğan'dan ibaret değildir, Türkiye Erdoğan'dan büyüktür. Hükümetler gelip geçicidir. Türkiye'nin ulusal çıkarları Erdoğan'dan da İmamoğlu'ndan da daha değerlidir. Bu kararınızı geri almanızı istirham ediyorum" ifadelerine yer verdi.
İmamoğlu'nun tutuklanması özellikle CHP'nin kardeş partisi SPD'de ve mevcut hükümetin koalisyon ortağı Yeşiller'de büyük tepkiye yol açtı.
SPD'li kaynaklar, görev süresi boyunca Türkiye ile ilişkileri geliştirmek için çabalayan Başbakan Olaf Scholz'un da büyük hayal kırıklığı yaşadığını vurgulamakla birlikte, Eurofighter'ların satışı konusunda alınmış bir veto kararı olmadığının altını çiziyor.
Zaten Almanya'daki teamüller uyarınca, seçimler sonrasında aciliyet gerektiren konular dışında önemli kararlar yeni kurulacak hükümete bırakılıyor.
Gözler Merz'e çevrildi
Son gelişmelerin ardından dikkatler, 6 Mayıs'ta Federal Meclis'te başbakan seçilerek göreve başlaması beklenen Hristiyan Demokrat siyasetçi Friedrich Merz'in Eurofighter satışı konusunda takınacağı tutuma çevrildi.
Yeni hükümette, dışişleri bakanlığı Hristiyan Demokratlarda, savunma bakanlığı ise Sosyal Demokratlarda olacak.
Dışişleri Bakanlığı için adı öne çıkan isim, Türkiye'yi de yakından tanıyan CDU'lu milletvekili Johann Wadephul.
Silah ihracatı konusunda verilen kararlarda, dışişleri bakanlığının görüşleri ciddi ağırlığa sahip ve tıpkı Merz gibi Wadephul'un da Türkiye ile özellikle savunma alanında işbirliğinin güçlendirilmesinden yana olduğu belirtiliyor.
Mevcut hükümette savunma bakanı olarak görev yapan SPD'li Savunma Bakanı Boris Pistorius'un yeni hükümette de görevini sürdürmesi bekleniyor.
Pistorius da son yıllarda Türkiye ile savunma alanında diyaloğun daha da geliştirilmesini sağlayan isimlerden biri olmuştu.
Almanya'nın Türkiye ile savunma alanında işbirliği arayışı
Hristiyan Demokratlar ile Sosyal Demokratlardan oluşacak yeni koalisyon hükümetinin en önemli öncelikleri arasında Avrupa'nın savunma alanında yeteneklerini güçlendirmesi, ABD'ye bağımlılığın azaltılması bulunuyor.
Merz son aylarda yaptığı açıklamalarda, AB'nin savunma alanında, İngiltere, Norveç ve Türkiye gibi AB üyesi olmayan Avrupalı müttefiklerle işbirliğini geliştirmesi gerektiğini vurgulamıştı.
Yeni Alman hükümeti, savunma alanında milyarlarca euro'luk yeni yatırımlar yapmayı, büyük silah alımları gerçekleştirmeyi planlıyor.
Uzmanlar, Merz hükümetinin Alman ordusu Bundeswehr'i "savaşa hazır hale getirmek için" muazzam bir mali kaynağa sahip olacağına, ancak üretim için gerekli altyapıya ve kapasiteye sahip olmadığına dikkat çekiyor.
Son yıllarda büyük gelişme kaydeden Türk savunma sanayisinin bu nedenle Almanya için önem taşıdığı, Türk savunma şirketleri ile yeni projeler gerçekleştirilebileceği belirtiliyor.
Almanya Genelkurmay Başkanı Carsten Breuer'in geçen hafta gerçekleştirdiği Türkiye ziyaretinin de bu nedenle büyük önem taşıdığı dile getiriliyor.
Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler tarafından kabul edilen Breuer, Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB), ASELSAN ve TUSAŞ'ı da ziyaret etti, Türkiye'nin savunma sanayi yetenekleri, üretim kapasitesi, işbirliği seçenekleri hakkında ilk elden bilgi edindi.
İmamoğlu'nun tutuklanması
Almanya-Türkiye ilişkilerini yakından takip eden uzmanlardan Dr. Yaşar Aydın, BBC Türkçe'ye yaptığı değerlendirmede, Berlin'in savunma alanında daha yakın bir işbirliğini istediğini, ancak İmamoğlu'nun cezaevinde tutulmasının bu süreci zora sokabileceğini söyledi.
Berlin merkezli düşünce kuruluşu Bilim ve Politika Vakfı (SWP) bünyesindeki Uygulamalı Türkiye Araştırmaları Merkezi (CATS) uzmanı Aydın, "Türkiye'de bir büyükşehir belediyesinin başkanının hukuka aykırı bir şekilde tutuklanması, tutuklu yargılanması, gayet tabii ki Almanya için son derece kaygı verici. Türkiye'de binlerce Alman yatırımcı ve iş insanı bulunuyor" diye konuştu.
Ekrem İmamoğlu'nun, Türkiye'ye Eurofighter'ların satışının engellenmemesi için yeni Alman hükümetine yaptığı çağrının son derece önemli olduğuna vurgu yapan Yaşar Aydın, "İmamoğlu'nun açıklaması, moral üstünlüğe sahip olduğunu gösteriyor, ülke çıkarlarını kişisel çıkarlarının üstünde konumlandırarak adeta bir cumhurbaşkanı gibi davranıyor" yorumunu yaptı.
İmamoğlu'nun serbest bırakılması Merz'in elini rahatlatır mı?
İmamoğlu'nun Almanya'ya çağrısında kullandığı "Türkiye Erdoğan'dan ibaret değil" sözleri aslında son yıllarda Berlin siyasi kulislerinde sıkça telaffuz ediliyor.
ABD Başkanı Donald Trump'ın tartışmalı dış politika adımları, Rusya tehdidi, Ortadoğu'daki gelişmeler nedeniyle, Türkiye'nin stratejik öneminin arttığına işaret eden Alman siyasiler, Erdoğan ile yaşanan görüş ayrılıklarına rağmen, Ankara ile diyalog ve işbirliğini mümkün olduğunca sürdürmek istiyor.
Ancak Türk iç siyasetindeki son gelişmeler, yeni hükümeti oluşturacak Hristiyan Demokratlar ve ortağı Sosyal Demokratlar üzerinde şimdiden medya ve kamuoyunun baskısını artırmış durumda.
Hükümete yakın kaynaklar, İmamoğlu'nun en kısa zamanda serbest bırakılması ve tutuksuz yargılanmasının, yeni Alman hükümeti üzerinde baskıyı hafifletebileceğini, savunma işbirliği adımları konusunda Merz'in elini rahatlatabileceğini ifade ediyorlar.
Eurofighter satışında hangi aşamaya gelindi?
Eurofighter konsorsiyumunda İngiltere, İtalya ve İspanya ile birlikte Almanya da yer alıyor.
Almanya, Eurofighter savaş uçaklarının Türkiye'ye satışı için İngiltere tarafından yürütülecek müzakerelere 2024'te yeşil ışık yakmıştı.
Almanya Başbakanı Scholz, bu kararı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile 19 Ekim'de bir araya geldiği İstanbul ziyareti sırasında açıklamıştı.
Türk tarafı ile İngiltere öncülüğünde yürütülen teknik görüşmelerin tamamlanmasının ardından Türkiye'ye Mart ayında fiyat teklifinin iletildiği, şimdi de Ankara'nın bu teklife vereceği yanıtın beklendiği belirtiliyor.
